Þjóðarsátt líka fyrir fatlað fólk Geirdís Hanna Kristjánsdóttir skrifar 1. maí 2024 19:00 1.maí er mikilvægur dagur í kjarabaráttu íslensks verkafólks þar sem vakin er athygli á þeim kaupum og kjörum sem vinnandi fólk fær fyrir starfsframlag sitt. Allt gott og blessað við það. En hverjir láta sig kaup og kjör fatlaðs fólks varða? Hverjir berjast fyrir bættum kjörum okkar sem erum háð lífeyri almannatrygginga ríkisins? Stjórnmálafólk hefur talað um okkar kjör á margan mismunandi hátt td „að kaupmáttur okkar hafi aldrei verið meiri“, „að aldrei hafi meira verið lagt í þennan málaflokk“, að við höfum aldrei haft það betra“ og „að við getum ekki lengur beðið eftir réttlætinu“. Margt fólk talar um okkur sem sníkjudýr á kerfinu, að við nennum ekki að vinna og viljum bara fá allt rétt uppí hendurnar, það er ekki eins og við höfum haft val um að veikjast, verða fyrir slysi eða fæðast með fötlun og geta þar af leiðandi ekki framfleytt okkur að hluta eða fullu með atvinnuþátttöku. Þriðjungur fólks á lífeyri almannatrygginga er á vinnumarkaði að hluta eða öllu og greiðir sína skatta af þeim. Hátt hlutfall þessa hóps sinnir margskonar félagsstarfi, til að halda sér í virkni og forðast félagslega einangrun. Fatlað fólk fer jafnt við aðra í verslanir og greiðir af þeim innkaupum virðisaukaskatt til ríkissjóðs, með auknum ráðstöfunartekjum yrði sá hlutur meiri, því öll þurfum við jú að fæða okkur og klæða. Ráðafólki þessa lands þykja þó fatlað fólk vera fólkið með breiðu bökin, eina ferðina enn, ef marka má nýja fjármálaáætlun.Þar er gert ráð fyrir að 10,1 milljarður verði tekin úr málaflokknum til að koma til móts við kjarasamninga og draga úr þenslu. Þið verðið að fyrirgefa en mér finnst þetta grátbroslegt. Í nýlega útkominni skýrslu Vörðu sem unnin var fyrir ÖBÍ, kemur fram að 68% faltaðs fólks getur ekki mætt óvæntum útgjöldum án þess að stofna til skuldar. Svo hvað verður um þá sem ekkert lánstraust hafa af einhverjum ástæðum? Í nýlegri könnun Gallup kemur fram að almenningur telur að óskertur örorkulífeyrir eftir skatt eigi að nema 423.000 krónum að meðaltali. Þetta sama fólk segir að það þurfi 502.000 krónur að meðaltali, ef það missti starfsgetuna á morgun.Í dag eru hæðstu mögulegar greiðslur í almannatryggingakerfinu (fyrsta mat 18 ára, býr ein/n/eitt, engar aðrar tekjur) 381.065 krónur eftir skatt á strípuðum lífeyri, (reiknivél örorkulífeyris á heimasíðu TR). Aðeins handfylli örorkulífeyristaka uppfylla þau skilyrði. Samkvæmt gögnum TR voru greiðslur örorkulífeyris í apríl 328.000 krónur að meðaltali fyrir skatt. Það hlýtur hvert einasta mannsbarn að sjá það að 300.000 krónur duga ekki til framfærslu á Íslandi í dag. Stöðunni á leigumarkaði má líkja við stríðsástand, þar sem slegist er upp á líf og dauða um hvern fermeter sem er í boði. Matarkarfan hefur hækkað svo svívirðilega að einn haldapoki sem hvorki inniheldur kjöt eða fisk kostar ekki minna en 7.000 krónur. Fólk lifir ekki endalaust á pasta, núðlum og hafragraut! Rannsóknir/kannanir sýna framm á að fatlað fólk neitar sér ítrekað um lækniskostnað, lyfjakaup, sjúkraþjálfun, bíóferðir, kaffihús, leikhús, tónleika og svo mætti lengi telja. Fatlað fólk er líka fólk og vil bara fá að taka þátt í samfélaginu til jafns við aðra á sínum forsendum en ekki skerðingum og takmörkunum, líkt og um fangabúðir væri að ræða. Hættum að beita fatlað fólk fjárhagslegu ofbeldi. Ekkert um okkur án okkar. Höfundur er varaformaður málefnahóps ÖBÍ um kjaramál, formaður Samtaka Hjólabúa, formaður keiludeildar ÍR, móðir, dóttir, systir, vinkona, frænka og verðandi amma. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Málefni fatlaðs fólks Verkalýðsdagurinn Kjaramál Athugið. Vísir hvetur lesendur til að skiptast á skoðunum. Allar athugasemdir eru á ábyrgð þeirra er þær rita. Lesendur skulu halda sig við málefnalega og hófstillta umræðu og áskilur Vísir sér rétt til að fjarlægja ummæli og/eða umræðu sem fer út fyrir þau mörk. Vísir mun loka á aðgang þeirra sem tjá sig ekki undir eigin nafni eða gerast ítrekað brotlegir við ofangreindar umgengnisreglur. Mest lesið Bréf frá móður Berglind Fríða Viggósdóttir Skoðun Fjallkonan nýja, hún Katrín Þorvaldur Logason Skoðun Fjöldi fyrirtækja hætta með Rapyd Oddný Björg Rafnsdóttir Skoðun Forsetaframbjóðendur undir áhrifum Kremlverja? Bjarni Már Magnússon Skoðun Njótum reynslu Katrínar Valgerður Bjarnadóttir Skoðun 30% kaupmáttaraukning með evru Guðmundur Ragnarsson Skoðun Vill ekki lengur íslenzkan her? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Forseti Íslands, Baldur Þórhallsson Friðrik Erlingsson Skoðun Hafa íslensk fjarskiptafélög málað sig út í horn? Aron Heiðar Steinsson Skoðun Á Ísland framtíð í NATO? Hilmar Þór Hilmarsson Skoðun Skoðun Skoðun Nýsköpun innviða Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Fjöldi fyrirtækja hætta með Rapyd Oddný Björg Rafnsdóttir skrifar Skoðun Forsetaframbjóðendur undir áhrifum Kremlverja? Bjarni Már Magnússon skrifar Skoðun Bréf frá móður Berglind Fríða Viggósdóttir skrifar Skoðun Vill ekki lengur íslenzkan her? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hafa íslensk fjarskiptafélög málað sig út í horn? Aron Heiðar Steinsson skrifar Skoðun Á Ísland framtíð í NATO? Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Fjallkonan nýja, hún Katrín Þorvaldur Logason skrifar Skoðun Heilsa íslenskrar þjóðar, samofin framþróun í læknisfræði á Íslandi Theódór Skúli Sigurðsson skrifar Skoðun Njótum reynslu Katrínar Valgerður Bjarnadóttir skrifar Skoðun Katrínu á Bessastaði Brynja Þorbjörnsdóttir skrifar Skoðun Eru stjórnvöld að virða réttindi barna á flótta? Hópur fólks í ungmennaráði UNICEF á Íslandi skrifar Skoðun Forseti Íslands, Baldur Þórhallsson Friðrik Erlingsson skrifar Skoðun Algeng mistök við fasteignakaup og hvernig þú forðast þau Kristín Ósk Þórðardóttir skrifar Skoðun Er ungum mönnum sama um sjófólk? Kjartan Sveinn Guðmundsson skrifar Skoðun Þörfin fyrir heimilislækna Bjarni Jónsson skrifar Skoðun Um lýðræði — Þrjár spurningar til forsetaframbjóðenda Hjörtur Hjartarson skrifar Skoðun 30% kaupmáttaraukning með evru Guðmundur Ragnarsson skrifar Skoðun Halla Tómasdóttir yrði góður forseti Rannveig Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Forsetinn má ekki fara á taugum Gísli Jökull Gíslason skrifar Skoðun „Brandarinn er búinn!“ María Heba Þorkelsdóttir skrifar Skoðun Katrín kann sig Aðalheiður Björk Olgudóttir skrifar Skoðun Löggæsla er mikilvæg grunnþjónusta við fólkið í landinu Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Menntamorð Ingólfur Gíslason skrifar Skoðun Náttúruminjasafn Íslands má sinna sýningahaldi! Hilmar J. Malmquist skrifar Skoðun Hvers vegna þurfti að farga bókinni? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hjarta umhverfismála Margrét Júlía Rafnsdóttir skrifar Skoðun Hugsjónir og fræðimennska – einstakt veganesti Baldurs í embætti forseta Íslands Rannveig Traustadóttir skrifar Skoðun Ísland hástökkvari í málefnum hinsegin fólks Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Banvænt aðgerðarleysi Tómas A. Tómasson skrifar Sjá meira
1.maí er mikilvægur dagur í kjarabaráttu íslensks verkafólks þar sem vakin er athygli á þeim kaupum og kjörum sem vinnandi fólk fær fyrir starfsframlag sitt. Allt gott og blessað við það. En hverjir láta sig kaup og kjör fatlaðs fólks varða? Hverjir berjast fyrir bættum kjörum okkar sem erum háð lífeyri almannatrygginga ríkisins? Stjórnmálafólk hefur talað um okkar kjör á margan mismunandi hátt td „að kaupmáttur okkar hafi aldrei verið meiri“, „að aldrei hafi meira verið lagt í þennan málaflokk“, að við höfum aldrei haft það betra“ og „að við getum ekki lengur beðið eftir réttlætinu“. Margt fólk talar um okkur sem sníkjudýr á kerfinu, að við nennum ekki að vinna og viljum bara fá allt rétt uppí hendurnar, það er ekki eins og við höfum haft val um að veikjast, verða fyrir slysi eða fæðast með fötlun og geta þar af leiðandi ekki framfleytt okkur að hluta eða fullu með atvinnuþátttöku. Þriðjungur fólks á lífeyri almannatrygginga er á vinnumarkaði að hluta eða öllu og greiðir sína skatta af þeim. Hátt hlutfall þessa hóps sinnir margskonar félagsstarfi, til að halda sér í virkni og forðast félagslega einangrun. Fatlað fólk fer jafnt við aðra í verslanir og greiðir af þeim innkaupum virðisaukaskatt til ríkissjóðs, með auknum ráðstöfunartekjum yrði sá hlutur meiri, því öll þurfum við jú að fæða okkur og klæða. Ráðafólki þessa lands þykja þó fatlað fólk vera fólkið með breiðu bökin, eina ferðina enn, ef marka má nýja fjármálaáætlun.Þar er gert ráð fyrir að 10,1 milljarður verði tekin úr málaflokknum til að koma til móts við kjarasamninga og draga úr þenslu. Þið verðið að fyrirgefa en mér finnst þetta grátbroslegt. Í nýlega útkominni skýrslu Vörðu sem unnin var fyrir ÖBÍ, kemur fram að 68% faltaðs fólks getur ekki mætt óvæntum útgjöldum án þess að stofna til skuldar. Svo hvað verður um þá sem ekkert lánstraust hafa af einhverjum ástæðum? Í nýlegri könnun Gallup kemur fram að almenningur telur að óskertur örorkulífeyrir eftir skatt eigi að nema 423.000 krónum að meðaltali. Þetta sama fólk segir að það þurfi 502.000 krónur að meðaltali, ef það missti starfsgetuna á morgun.Í dag eru hæðstu mögulegar greiðslur í almannatryggingakerfinu (fyrsta mat 18 ára, býr ein/n/eitt, engar aðrar tekjur) 381.065 krónur eftir skatt á strípuðum lífeyri, (reiknivél örorkulífeyris á heimasíðu TR). Aðeins handfylli örorkulífeyristaka uppfylla þau skilyrði. Samkvæmt gögnum TR voru greiðslur örorkulífeyris í apríl 328.000 krónur að meðaltali fyrir skatt. Það hlýtur hvert einasta mannsbarn að sjá það að 300.000 krónur duga ekki til framfærslu á Íslandi í dag. Stöðunni á leigumarkaði má líkja við stríðsástand, þar sem slegist er upp á líf og dauða um hvern fermeter sem er í boði. Matarkarfan hefur hækkað svo svívirðilega að einn haldapoki sem hvorki inniheldur kjöt eða fisk kostar ekki minna en 7.000 krónur. Fólk lifir ekki endalaust á pasta, núðlum og hafragraut! Rannsóknir/kannanir sýna framm á að fatlað fólk neitar sér ítrekað um lækniskostnað, lyfjakaup, sjúkraþjálfun, bíóferðir, kaffihús, leikhús, tónleika og svo mætti lengi telja. Fatlað fólk er líka fólk og vil bara fá að taka þátt í samfélaginu til jafns við aðra á sínum forsendum en ekki skerðingum og takmörkunum, líkt og um fangabúðir væri að ræða. Hættum að beita fatlað fólk fjárhagslegu ofbeldi. Ekkert um okkur án okkar. Höfundur er varaformaður málefnahóps ÖBÍ um kjaramál, formaður Samtaka Hjólabúa, formaður keiludeildar ÍR, móðir, dóttir, systir, vinkona, frænka og verðandi amma.
Skoðun Heilsa íslenskrar þjóðar, samofin framþróun í læknisfræði á Íslandi Theódór Skúli Sigurðsson skrifar
Skoðun Eru stjórnvöld að virða réttindi barna á flótta? Hópur fólks í ungmennaráði UNICEF á Íslandi skrifar
Skoðun Algeng mistök við fasteignakaup og hvernig þú forðast þau Kristín Ósk Þórðardóttir skrifar
Skoðun Löggæsla er mikilvæg grunnþjónusta við fólkið í landinu Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar
Skoðun Hugsjónir og fræðimennska – einstakt veganesti Baldurs í embætti forseta Íslands Rannveig Traustadóttir skrifar